Ο ομαλός λειχήνας είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση του δέρματος που ορισμένες φορές εκδηλώνεται και στη στοματική κοιλότητα επηρεάζοντας τον βλεννογόνο. Σε αυτήν την περίπτωση αναφέρεται σαν ομαλός λειχήνας στόματος.
Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτείται ιδιαίτερη θεραπεία. Μπορεί να χρειαστεί όμως η λήψη αντιμυκητιασικών φαρμάκων αν παράλληλα συνυπάρχει και μυκητιασική στοματίτιδα (καντιντίαση).
Ο ομαλός λειχήνας στόματος δεν είναι μεταδοτικός. Παρότι ένας ασθενής μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα όχι μόνο στο στόμα αλλά και σε άλλα σημεία του σώματος, η πάθηση δεν δημιουργείται λόγω μετάδοσης από σημείο σε σημείο αλλά οφείλεται σε ενδογενή αίτια.
ΑΙΤΙΑ
Πρόκειται για μιά χρόνια πάθηση που πιστεύεται ότι εκδηλώνεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού μας ‘επιτίθεται’ στα κύτταρα του επιθηλιακού ιστού. Θεωρείται δηλαδή σαν ένα αυτοάνοσο νόσημα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζεται χωρίς να υπάρχει προφανής αιτία. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις η εμφάνιση του ομαλού λειχήνα στο στόμα μπορεί να προκληθεί από:
- Αλλεργική αντίδραση σε φάρμακα, όπως κάποια μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και αντιυπερτασικά.
- Αλλεργιογόνα που μπορεί να υπάρχουν σε οδοντιατρικά υλικά ή σε οδοντόκρεμες (πχ. μέντα)
- Τραυματισμούς του βλεννογόνου.
- Μόλυνση από ιούς, ιδιαίτερα στην περίπτωση της ηπατίτιδας C.
- Ορισμένα εμβόλια γρίππης και ηπατίτιδας.
Σαν επιβαρυντικοί παράγοντες θεωρούνται η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, η κακή στοματική υγιεινή, το δάγκωμα των παρειών και των χειλιών, τεχνητές οδοντοστοιχίες με μειωμένη πρόσφυση και το στρες. Δεν έχει εντοπιστεί κάποια γενετική προδιάθεση (κληρονομικότητα) για την εμφάνιση του ομαλού λειχήνα.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση γίνεται βάσει της χαρακτηριστικής κλινικής εικόνας του ομαλού λειχήνα στο στόμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο ιατρός ή οδοντίατρος μπορεί να συστήσει να γίνει ιστολογική εξέταση (βιοψία) για να αποκλειστεί η περίπτωση καρκίνου του στόματος. Επίσης μπορεί να προταθεί να γίνει τεστ αλλεργίας για να εντοπιστεί τυχόν αλλεργική αιτιολογία, καθώς και εξέταση αίματος για πιθανή μόλυνση από ηπατίτιδα C.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Η τυπική εμφάνιση του ομαλού λειχήνα είναι λευκές λείες περιοχές στην επιφάνεια των μαλακών ιστών στο εσωτερικό της στοματικής κοιλότητας και σπανιότερα ερυθρότητα και οίδημα ή ανοικτά έλκη. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο της στοματικής κοιλότητας. Συνήθως δεν υπάρχουν άλλα συμπτώματα, αλλά μερικές φορές μπορεί να εκδηλωθεί πόνος, αίσθηση καψίματος ή δυσφορίας.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Ο ομαλός λειχήνας στόματος είναι ένα χρόνιο νόσημα που παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις χωρίς δυνατότητα μόνιμης θεραπείας. Βέβαια, σε περιστατικά που οφείλονται σε αλλεργική αντίδραση η αντικατάσταση ή αποφυγή τους μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση ή και μόνιμη θεραπεία. Επομένως αρχικά θα πρέπει να γίνει ένα τεστ αλλεργίας για να εντοπιστεί αν ευθύνεται κάποιο αλλεργιογόνο.
Σε περιπτώσεις τυπικού δικτυωτού λειχήνα στόματος, οι λευκές αλλοιώσεις πολύ σπάνια προκαλούν πόνο ή άλλη ενόχληση ώστε να χρειαστεί κάποια ιατρική αντιμετώπιση.
Στις υπόλοιπες περιπτώσεις ο σκοπός της θεραπευτικής προσέγγισης είναι η ανακούφιση από τον πόνο και την δυσφορία που προκαλούν οι επώδυνες μορφές της νόσου (διαβρωτική και ελκωτική).Η ανακούφιση των συμπτωμάτων μπορεί να γίνει αποτελεσματικά με:
- Κορτικοστεροειδή. Τα κορτικοστεροειδή μπορούν να μειώσουν την φλεγμονή των ιστών που οφείλεται στον ομαλό λειχήνα. Επειδή όμως μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες, τα πιθανά προβλήματα θα πρέπει να συνυπολογιστούν πριν τη χορήγηση της σχετικής θεραπείας. Πιό συγκεκριμένα, τα τοπικά εφαρμοζόμενα κορτικοστεροειδή μπορεί να οδηγήσουν σε εκδήλωση μυκητιασικής στοματίτιδας. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να χορηγηθούν επιπρόσθετα και αντιμυκητιασικά φάρμακα για την αντιμετώπιση της.
- Ρετινοειδή. Τα ρετινοειδή περιέχουν συνθετική βιταμίνη Α και εφαρμόζονται τοπικά ή λαμβάνονται από το στόμα για ανακούφιση των συμπτωμάτων.
- Στοματικά διαλύματα που περιέχουν κυκλοσπορίνη.
- Καταπολέμηση του στρες. Η μείωση του άγχους θεωρείται σημαντικός παράγοντας για την μείωση και έλεγχο των περιστατικών ομαλού λειχήνα στόματος.
- Σχολαστική στοματική υγιεινή.
Αθηνά Τσιορβά