Η ανεπιθύμητη συνήθεια του τριξίματος των δοντιών μπορεί να προκαλέσει διάφορες βλάβες, όπως φθορές στα δόντια και πονοκεφάλους, μπορεί επίσης να επηρεάσει την κροταφογναθική διάρθρωση.
Βρυγμός ή βρουξισμός ονομάζεται η παραλειτουργία κατά την οποία ο ασθενής χωρίς να το συνειδητοποιεί τις περισσότερες φορές σφίγγει ή τρίζει τα πάνω και κάτω δόντια μεταξύ τους. Είναι μια πολύ συχνή διαταραχή που παρατηρείται τόσο κατά την διάρκεια της ημέρας όσο και κατά την διάρκεια του βραδινού ύπνου.
Συχνά οι ασθενείς αναγνωρίζουν το πρόβλημα του βρυγμού είτε διότι το αντιλαμβάνονται την ώρα που σφίγγουν τα δόντια τους κατά τη διάρκεια της ημέρας είτε από το θόρυβο που κάνει το τρίξιμο των δοντιών τους κατά τη διάρκεια της νύχτας. Παρ’όλα αυτά έρευνες έχουν δείξει ότι περίπου 80% των επεισοδίων βρυγμού δεν προκαλούν ήχο. Αυτό σημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού μπορεί να μην γνωρίζει ότι είναι βρουξιστές.
Ένα άλλο σημάδι ενδεικτικό του βρυγμού είναι οι χαρακτηριστικές αποτριβές στις κοπτικές και μασητικές επιφάνειες των δοντιών, κάτι το οποίο το εντοπίζει ο οδοντίατρος κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης. Συνήθως οι βρουξιστές παρουσιάζουν αυτές τις χαρακτηριστικές αποτριβές αλλά αυτές δεν υπάρχουν πάντα.
Οι έρευνες που γίνονται στον τομέα του βρυγμού δεν έχουν ακόμα καταφέρει να εντοπίσουν τον αιτιολογικό παράγοντα. Έχουν όμως βρεθεί αρκετοί επιβαρυντικοί παράγοντες. Επιβαρυντικοί ονομάζονται οι παράγοντες αυτοί που μπορεί να επιδεινώνουν μια κατάσταση χωρίς όμως να την προκαλούν.
Το άγχος και η συναισθηματική φόρτιση είναι ίσως ο κυριότερος επιβαρυντικός παράγοντας του βρυγμού. Είναι γεγονός ότι πολλοί ασθενείς αναφέρουν πως όταν εκνευρίζονται ή στεναχωριούνται αισθάνονται πως πιέζουν περισσότερο τα δόντια τους. Άλλοι τέτοιοι επιβαρυντικοί παράγοντες που έχουν αναφερθεί είναι ορισμένα φάρμακα, καθώς και πιθανή γενετική προδιάθεση.
Συμπτώματα:
Συνήθως οι βρουξιστές παρουσιάζουν κάποια χαρακτηριστικά συμπτώματα κάποια από τα οποία εξαφανίζονται όταν σταματήσει ο βρυγμός. Τα συμπτώματα αυτά δεν εμφανίζονται πάντα και όχι στην ίδια βαρύτητα σε όλους. Τα πιο χαρακτηριστικά από αυτά είναι τα εξής:
- Πονοκέφαλοι (κυρίως μετά το πρωινό ξύπνημα)
- Πόνος στην περιοχή του αυτιού (που δεν σχετίζεται με παθολογία στο αυτί όπως η ωτίτιδα)
- Μυικοί πόνοι ή πιάσιμο στην περιοχή του προσώπου, στους κροτάφους, στον αυχένα ή και στους ώμους
- Πόνος κατά τη μάσηση
- Δυσκολία διάνοιξης του στόματος
- Ενοχλήσεις ή και ήχοι στην περιοχή της κροταφογναθικής διάρθρωσης
- Ήχοι από το τρίξιμο των δοντιών κατά τη διάρκεια του ύπνου
- Χαρακτηριστικές αποτριβές στη μασητική και την κοπτική επιφάνεια των δοντιών
- Ρωγμές και κατάγματα σε δόντια, εμφράξεις και οδοντιατρικές εργασίες
- Ευαισθησία στα δόντια
- Εντυπώματα στα πλάγια της γλώσσας
Αντιμετώπιση:
Η αντιμετώπιση του βρυγμού ξεκινάει με την αναγνώριση του προβλήματος. Ο βρυγμός που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της ημέρας αντιμετωπίζεται κυρίως με αλλαγή συμπεριφοράς. Ο ασθενής μαθαίνει να αντιλαμβάνεται τη στιγμή που σφίγγει τα δόντια του και τότε συνειδητά σταματάει το βρυγμό και φροντίζει να χαλαρώνει τη γνάθο του και να κρατά τα δόντια στην κανονική τους θέση και όχι σε επαφή μεταξύ τους.
Όσον αφορά τον νυχτερινό βρυγμό το σημαντικότερο κομμάτι της θεραπείας αφορά στην κατασκευή ενός κατάλληλου εξατομικευμένου νάρθηκα από σκληρό ακρυλικό τον οποίο ο ασθενής φοράει κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ο νάρθηκας αυτός αν είναι κατάλληλα σχεδιασμένος βοηθάει στην προστασία των δοντιών και στη χαλάρωση των μασητήριων μυών που υπερλειτουργούν κατά τη διάρκεια του βρυγμού.